duyuru

Hasta eğitimi pedagojik düzeyde gerçek bir meydan okumadır. ‘‘Tüm öğretim biçimlerinin en zor olanıdır. Hastalar çok özel öğrencilerdir. Yaşları, sosyo-kültürel kökenleri ve özel gereksinimleri yönünden çok heterojendirler. Öğrenme güdüleri büyük ölçüde hastalığı benimsemelerine, rahatsızlıklarını ve tedavisini algılama biçimlerine dayanmaktadır. Eğitilmeleri; onlara tıp kültürü kazandırmak değil; tedavilerini günlük yaşantılarının değişik biçimlerine uygun hale getirmeleri için gerekli yeterliliği kazanmalarını sağlamaktadır.’’

Yazının tamamı için tıklayın.
https://www.cnnturk.com/yazarlar/guncel/prof-dr-derya-uluduz/dijital-dunya-ve-hasta-egitiminde-yeni-yol

Türkiye MS Derneği desteğiyle ve içeriği tamamen Multipl Skleroz hastaları tarafından hazırlanan MS Kültür Sanat dergisinin Ocak sayısı yayınlandı.

eBook olarak okumak için: MS Kültür Sanat dergisi Ocak sayısı

PDF sürümünü aşağıda bulunan bağlantıya tıklayarak indirebilir ve okuyabilirsiniz.

Covid-19 salgınının birinci yılında etkin ve güvenli Covid-19 aşıları tüm dünyada ve ülkemizde uygulanmaya başladı. MS hastalarının da diğer kişiler gibi bazı Covid-19 aşılarını yaptırmasında sakınca bulunmamaktadır. Bu aşamada ülkemizde var olan Çin-Sinovac (inaktif virüs) aşısı güvenli görünmektedir. Bu aşının, Covid-19 enfeksiyonunu ağır geçirme söz konusu olduğunda koruyucu etkinliği yüksek bulunmuştur.

Uğur Şahin/BioNTech-Pfizer ve Moderna (mRNA aşısı) da yapılabilir aşılar arasında yer almaktadır. Bu aşıların Covid-19 enfeksiyonuna karşı koruyucu etkinlikleri ise oldukça yüksektir.

Uluslararası Multipl Skleroz Federasyonu tarafından 13 Ocak 2021 tarihinde MS’li kişilerde Covid-19 aşılarının kullanımı ile ilgili yeni önerilerİ yayınlamıştır. Bu önerilerinde ABD’de şu an için sadece BioNTech-Pfizer ve Moderna (mRNA) aşıları var olduğundan, bu aşıların güvenle yaptırılabileceği ve yaptırılmalarının da uygun olduğu bildirilmektedir.

Bu dönemde adenovirüs vektör aşılarını ve hiçbir zaman da “canlı aşıları” önermiyoruz.

Tedavi altındaki MS’li kişilerden;

• İnterferon-beta ve glatiramer asetat içeren enjeksiyon tedavileri ve teriflunamid ve dimetil fumarat etken maddeli oral tedavileri kullanan MS hastaları, herkes gibi sıraları geldiğinde aşılarını yaptırabilirler.
• Natalizumab etken maddeli aylık infüzyon tedavileri ile fingolimod etken maddeli oral tedavileri kullanan hastalarımız da sırası geldiğinde aşılarını yaptırabilirler.
• Altı ayda bir uygulanan Ocrelizumab ve Rituksimab etken maddeli tedavileri kullanan MS’li kişilerin aşılarını bir sonraki dozlarının uygulanmasından önceki bir aya kadar tamamlamaları uygun olacaktır. Zamanın belirlenmesi için doğrudan kendilerini izleyen hekimlerine danışmaları önerilir.
• Kladribin ve Alemtuzumab tedavilerini kullananların da aşı zamanlaması için kendilerini izleyen MS merkezlerine danışmaları uygundur.

MS tedavileri ve aşının etkinliği:

• Bu bilgiler; COVID-19 aşıları ile MS hastalarında ilgili bir veri olmadığından, diğer viral aşıların tedavi altındaki MS’li kişilerdeki önceki deneyimlere dayanılarak belirlenmiş olup kesin bir yorum yapmak bugün itibarı ile olası değildir.
• Ocrelizumab, Rituksimab, Alemtuzumab ve Kladribin içeren tedaviler altında olan bazı MS’li kişilerde aşının etkinliğinin kısmen de olsa daha düşük olma olasılığı olabilir. Ancak bu tedaviler aşının yapılmasında bir engel oluşturmamaktadır.
• Fingolimod içeren tedavilerin ise aşı etkinliği üzerinde azaltıcı bir etkileri olup olmadığı şu aşamada net değildir. Bu hususta bir etki olsa dahi çok sınırlı olacağı varsayılmaktadır.
• Diğer tedavilerin aşının etkinliği üzerinde herhangi bir azaltıcı etkileri beklenmemektedir.
• Herhangi bir tedavi almayan MS’li kişilerin aşı yaptırmaları herkes gibi uygundur.
• NMO-spektrum bozukluğu, MOG-ilişkili hastalar için de aldıkları tedavilere uygun benzer öneriler geçerlidir.
• MS atağı yeni geçirmiş ve kortizon tedavisi almış kişilerin ataktan 4-6 hafta sonra aşılarını yaptırmaları daha uygun olabilir.
• Aşı olan MS’li kişilerde herkeste olduğu gibi aşıya bağlı 1-2 gün sürebilecek ateş, halsizlik, baş ve vücut ağrıları olabilir ve bu sırada mevcut veya daha önce yaşanmış MS belirtilerinde geçici bir artış olabilir. Olası yan etkiler takip edilmeli, ancak endişe edilmemelidir. Bu aşıların MS atağını tetiklemesi beklenmemektedir.
• MS’li kişilerin MS dışında başka ve tedavi altında oldukları başka bir hastalıkları varsa, aşı açısından o hastalıklarıyla ilgili hekimlerine danışmaları uygun olacaktır.

Sonuç olarak MS’li kişilerin inaktif virüs [Çin-Sinovac] veya mRNA teknolojilerine dayalı [BioNTech-Pfizer ve Moderna] aşılarını yaptırmalarını önermekteyiz.

COVID-19 aşıları ile ilgili genel bilgilere ulaşabileceğiniz kaynaklar:

Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği

Bilim Akademisi

https://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2021/01/1212021-bilim-akademisi-duyurusu-asi-gelistirme-ve-uygulama-ile-ilgili-onemli-noktalar.pdf

Twitter (@sarkac_org) http://twitter.com/sarkac_org

Youtube https://www.youtube.com/user/BilimAkademisi

Facebook  https://www.facebook.com/bilim.akademisi.turkiye

Instagram: https://www.instagram.com/sarkac_org

Popüler Bilim portalı : http://sarkac.org/

Podcast: https://bilimakademisi.org/podcast/

https://itunes.apple.com/tr/podcast/bilim-akademisi/id129963048

Uluslararası Multipl Skleroz Federasyonu’nun 13 Ocak 2021 tarihli COVID-19 aşıları ile ilgili güncel kılavuzu

————————————————————————————————————————————————–

Türk Nöroloji Derneği MS Çalışma Grubu ve Türkiye MS Derneği adına;

• Prof. Dr. Aksel Siva – Türkiye MS Derneği Onursal Başkanı, MS Çalışma Grubu önceki başkanı
• Prof. Dr. Rana Karabudak – Türkiye MS Derneği Ankara Şubesi Onursal Başkanı, MS Çalışma Grubu önceki başkanı
• Prof. Dr. Hüsnü Efendi – Türk Nöroloji Derneği MS Çalışma Grubu Başkanı
• Dr. Öğr. Üyesi Melih Tütüncü – Türkiye MS Derneği Başkanı
• Doç. Dr. Serkan Demir -Türkiye MS Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilimsel Kurul Başkanı
• Dr. Öğr. Üyesi Sedat Şen – Türk Nöroloji Derneği MS Çalışma Grubu Sekreteri